مدل ساستک (SOSTAC) در دیجیتال مارکتینگ
یکی از محبوب‌ترین مدل‌های بازاریابی دیجیتال، مدل ساستک (SOSTAC) است. با کمک مدل بازاریابی ساستک می‌توانید بهترین پلن و استراتژی بازاریابی را طراحی و پیاده‌سازی کنید. از مزایای استفاده از مدل ساستک راحتی و آسان بودن کار با آن، توانایی چینش برنامه‌ریزی‌های مختلف و پیاده‌سازی استراتژی‌های متفاوت با کمک آن است. مدل بازاریابی ساستک از ۶ مرحله تشکیل شده که در هر مرحله با طرح پرسش‌های گوناگون به دنبال یافتن بهترین پاسخ آن خواهیم بود. شاید در نگاه اول استفاده از مدل ساستک پیچیده و سخت به نظر برسد اما با مطالعه‌ی این مقاله به راحتی می‌توانید بهترین برنامه‌ریزی و استراژی را برای کمپین تبلیغاتی خود طراحی و پیاده کنید. با دیجیتال مارکتینگ شیراز بینهایت همراه باشید.
پیش از شروع این مقاله، بهتر است ابتدا نگاهی به بازاریابی و مدل های آن بیندازید تا با مفاهیم و اصطلاحات موجود در این مقاله آشنایی داشته باشید.
ساستک چیست؟
ساستک مدل بازاریابی است که در دهه ۱۹۹۰ توسط PR Smith و پس از ۱۰ سال تلاش و فعالیت طراحی شده است. در آخرین توسعه نیز در سال ۲۰۰۴ راهنمای استفاده از این مدل در کتاب Strategic Marketing Communications منتشر گردید. از این مدل برای طراحی پلن‌های دیجیتال مارکتینگ بهره برده می‌شود. انعطاف‌پذیری و قابلیت‌های همسان‌سازی ساستک با انواع پلن‌های دیجیتالی مختلف از ویژگیهای خاص مدل ساستک است. در این مدل ۶ مرحله کلی وجود دارد که در همین مقاله در مورد آن‌ها بصورت مفصل توضیح داده خواهد شد. اما پیش از ورود به ساستک باید یک سری مفاهیم و مبانی را بدانید. یکی از این مفاهیم مارکتینگ پلن با برنامه بازاریابی است.
پل بازاریابی مارکتینگ پلن چیست؟
پلن بازاریابی یک برنامه جامع و کامل است که معمولا بصورت سالیانه تدوین می‌شود. این مدل‌ها برای افزایش فروش و بازدهی بیشتر در بازاریابی به کار گرفته می‌شوند. برخی از این مدل‌ها در گذشته رایج بوده و با توجه به شرایط فعلی منسوخ شده و برخی دیگر نیز با توجه به تغییرات جوامع امروزی توسعه یافته و همسان سازی شده‌اند. در مارکتینگ پلن که بصورت کتبی تهیه می‌شود در مورد فعالییت‌هایی که باید در آینده صورت بگیرد و توقعات و پیش‌بینی‌های مد نظر صحبت می‌شود. همچنین در پلن بازاریابی در مورد اطلاعات گذشته و تاریخی و پیشنهاداتی که باعث بهبود فرآیند بازاریابی و افزایش فروش می‌شود صحبت خواهد شد. بطور کلی در پلن بازاریابی به ۳ پرسش زیر باید پاسخ داده شود:
- هم اکنون در کجای فروش و بازار قرار داریم؟
- هدف ما در بازده زمانی مد نظر، چیست؟
- با کمک چه ابزارها و برنامه‌هایی به دنبال رسیدن به هدف هستیم؟
با کمک پلن بازاریابی می‌توانید بهترین استراتژی‌ها را برای شناسایی نیازهای بازار و مخاطبان هدف، رقیبان و… انتخاب کنید. باید توجه داشت که هر مدل بازاریابی برای موقعیت و شرایط و شرکت‌های مختلف ممکن است کارآمد نباشد. اما ساستک از آن دسته از مدل‌های بازاریابی است که برای همه نوع شرکت و برندی قابلیت همسان‌سازی و پیاده‌سازی را دارد.
نیچ مارکتینگ چیست؟ مزایای استفاده از آن در بازاریابی را بدانید
مزایای استفاده از یک برنامه بازاریابی
اغلب در این مرحله از مطالعه‌ی این مقاله، این پرسش که استفاده از مارکتینگ پلن چه سودی دارد برخواهند خورد به دنبال و جواب آن خواهند رفت. اولین جواب ما به شما این است که رسیدن به هر هدفی نیاز به برنامه و استراتژی دارد. نمی‌توان بدون داشتن آب دل به بیایان زد یا بدون داشتن راهنما هرگز نمی‌توانید به قله کوهستان صعود کنید. با نگاه به فهرست زیر، می‌توانید از مزایای استفاده از برنامه بازاریابی پی ببرید:
- تمرکز یافتن بر استراتژی‌های بازار
- فرصت شناسی
- شناخت توانایی‌هایی اصلی
- داشتن یک نقشه و راهنمای راه
- مدیریت منابع مالی و انسانی
یکی از برنامه‌های بازاریابی که بسیار محبوب است، مدل بازاریابی ساستک می‌باشد.
بازاریابی بشارتی چیست و چه سودی در کسب و کار دارد؟
مراحل مدل بازاریابی ساستک
کلمه ساستک (SOSTAC) مخفف ۶ کلمه کلی است که مراحل انجام مدل ساستک را در برمی‌گیرند. این ۶ مرحله عبارتند از:
- Situation Analysis تجزیه و تحلیل وضعیت: در کجا قرار داریم؟
- Objectives هدفگذاری : به کجا قرار است برسیم؟
- Strategy استراتژی: چگونه می‌توانیم به مقصد برسیم؟
- Tactics انتخاب تاکتیک: کدوم تکنیک‌ها را باید استفاده کرد؟
- Action عمل و اجرا : چگونه تاکتیک‌ها را پیاده‌سازی کنیم؟
- Control کنترل و بارخورد : آیا به مقصد رسیدیم؟
از مدل بازاریابی ساستک می‌توان برای شرایط مختلف بهره برد. اجزای این مدل به مانند یک پازل در کنار هم قرار گرفته و یک پلن بازاریابی پیشرفته را برای شما می‌سازد. مدل بازاریابی ساستک بیشتر بر روی مراحل پیاده‌سازی فرآیندها و ارتباطات بازاریابی تکیه خواهد کرد. در این مدل بازاریابی با بررسی، تجزیه و تحلیل هر مرحله به راحتی می‌توان برای مراحل استراتژی و تاکتیک برنامه‌ریزی موثری داشته باشید. بطور کلی مدل بازاریابی ساستک با منطقی شفاف و بررسی‌های عمیق، به تصمیم‌گیری بهتر و مفیدتر و همچنین داشتن برنامه‌ی مدون تاثیرگذارتری کمک می‌کند. شاید گمان کنید که از مدل ساستک تنها می‌توان برای بازاریابی دیجیتالی استفاده کرد. اما باید گفت که از ساستک برای تمام حوزه‌های بازاریابی همچون بازاریابی عصبی می‌توان بهره برد. تنها کافی‌ست که بتوانید در مراحل ۶ گانه‌ی آن اطلاعات آماری و تحلیلی را گردآوری کنید و مورد تجزیه و تحلیل قرار دهید.
۱٫ شناسایی موقعیت و وضعیت در بازاریابی ساستک
در مرحلهی نخست تدوین و نوشتن مدل بازارابی ساستک، باید ابتدا به سراغ تجزیه و تحلیل موقعیت و وضعیت کنونی رفت. در شناسایی موقعیت باید حالت کلی شرکت را شناخت. در این مرحله پاسخ به پرسش‌های زیر باعث تسریع در روند شناسایی وضعیت خواهد کرد:
- چه کسی هستیم؟
- کار ما چیست؟
- تعامل و تجارت آنلاین ما چگونه است؟
- چه عوامل بیرونی و درونی بر تجارت ما تاثیر میگذارد؟
در مرحله نخست مدل ساستک باید بتوانید یک تصویر کلی از وضعیت فعلی شرکت یا سازمان خود چه در فضای آنلاین و چه در فضای آفلاین طراحی و متصور شوید. در مرحلهی نخست مدل ساستک باید بتوانید موارد زیر را بصورت کامل و جامع تجزیه و تحلیل کنید:
- امروزه مشتریان ما چه اشخاصی هستند: این افراد چه خصوصیاتی دارند و چگونه با برند یا فروشگاه آنلاین ما ارتباط برقرار می‌کنند.
- تجزیه و تحلیل SWOT: یافتن نقاط قوت و ضعف، شناسایی فرصت‌ها و تهدیدهای پیش رو
- شناخت رقبا: شناسایی رقبا و شناخت تمامی ویژگیهای رقابتی آن‌ها
- کانال‌ها و راه‌حل‌ها: یافتن تمامی راه‌حل‌ها و کانال ممکن برای پیشرفت شما و عبور از سد رقبا
۲٫ تعیین اهداف در مدل ساستک
پس از بر روی کاغذ بردن تمامی تجزیه و تحلیل، مشخص نمودن اهداف مرحله دوم مدل ساستک است. اینکه شما به کجا قرار است برسید و نهایت قله‌ی شما کجاست. مشخص کردن اهداف بسیار مهم است. چرا که بدون هدف مثل بینایی هستید که در تاریکی مطلق در حال حرکت است بدون آنکه بداند کدام جهت راه درست است. در این مرحله از مدل ساستک برای ایجاد بهترین اهداف واقع بیناینه که قابلیت سنجش و آنالیز داشته باشند می‌توان از روش ۵s کمک گرفت. در روش ۵s که توسط PR Smith نیز طراحی و معرفی شده است، اهداف شما باید از ۵ ویژگی زیر پشتیبانی کند:
- Save : صرفه جویی در هزینه‌ها. باید با دیجیتال مارکتینگ بتوانید در هزینه‌های آفلاین خود صرفه جویی کنید.
- Speak :برقراری ارتباط با مخاطبان و مشتریان خود از طریق کانال‌های مجازی و ارتباطی همچون بخش وبلاگ سایت فروشگاه
- Serve : ارزش افزوده را به محصولات خود تزریق کنید. باید قابلیت‌های جدیدی را برای جذب مشتریان در نظر بگیرد تا با خرید از شما امتیازاتی دریافت کنند و رضایت آن‌ها را به همراه داشته باشد.
- Sell : افزایش فروش را دنبال کنید. به دنبال راه‌حل هایی باشید که بتوانید با تکیه بر آن‌ها در فروش آنلاین خود افزایش چشمگیری را داشته باشید.
- Sizzle : برند خود را به هر طریق ممکن که می‌شود، در فضای مجازی به معرض نمایش بگذارید. به سراغ مفهوم برند و برندسازی بروید.
اما اهمیت بالایی که در روش ۵s وجود دارد این است که اهداف شما باید SMART نیز باشد. این بدین معنی است که اهداف شما باید پاسخ منطقی و صحیحی به پرسش‌های زیر داشته باشد:
- خاص بودن هدف (Specific) : آیا تمرکز شما بر روی موضوع و هدف انتخابی در درون شرکت بالاست؟
- قابل اندازه گیری بودن پیشرفت (Measureable ): آیا پیشرفت شما در رسیدن به هدف قابل اندازهگیری و آنالیز است؟
- قابل اجرا بودن برنامه‌‌ها (Actionable): آیا برای رسیدن به هدف برنامه‌ی شما قابل اجرا و پیاده‌سازی است؟
- مربوط با دیجیتال مارکتینگ (Relevant ): آیا هدف انتخابی شما با دیجیتال مارکینگ و مدل بازاریابی ساستک مرتبط است؟
- مرتبط با زمان (Time-related): برای رسیدن به هدف آیا می‌توان بازدهی زمانی خاصی را معین نمود؟
باید اهدافی در نظر گرفته شود که ویژگی SMART را داشته باشند. مثلا دست‌یابی به ۱۰۰۰۰ فالوئر و محبوب شدن در اینستاگرام پس از ۶ ماه.
۳٫ استراتژی‌های مدل ساستک
استراتژی‌های متفاوتی وجود دارد که با کمک گرفتن از آن‌ها می‌توان به اهداف خود در مدل ساستک رسید. با استراتژی است که می‌توان در مسیر رسیدن به اهداف قدم برداشت. با کمک استراتژی‌ها معین می‌کنید که چگونه و از کدام قسمت از بازار و کدام مسیر باید شروع به فعالیت نمود. بطور کلی در مرحلهی استراتژی باید برای رسیدن به اهداف خود تمامی مسیر‌های ممکن را شناسایی کرده و به دنبال انتخاب بهترین استراتژی برای رسیدن به هدف باشید.
۴٫ تاکتیک در مدل ساستک
در مرحله تاکتیک باید بهترین تاکتیک را متناسب با موقعیت و وضعیت شرکت، بازار، مشتریان و … تعیین کنید. در مدل ساستک از تاکتیک‌هایی استفاده می‌شود که مختص دیجیتال و بازاریابی است. یعنی تاکتیک‌های منحصر به دیجیتال مارکتینگ. از سئو سایت، تبلیغات کلیکی، ایمیل مارکتینگ، بازاریابی شبکه‌های اجتماعی و.. می‌توان به عنوان تاکتیک‌های دیجیتال مارکتینگ نام برد. اما یکی از روش‌هایی که با کمک آن بتوان بهترین تاکتیک را انتخاب و حتی ساخت، روش ۷Ps است. در این مدل باید در ۷ مورد زیر اقدام به فعالیت کرد:
- Product : فراهم سازی مجموعه‌ای منظم و یکدست برای دسترسی همگان از محصولات و خدمات از طریق راه‌های مختلف همچون شبکه‌های اجتماعی، سایت، ایمیل، بازاریابی محتوا و …
- Promotion: ارتقای کیفیت و کمیت تاکتیک با استفاده از نقطه نظرات مشتریان و کاربران و همچنین گسترش فعالیت مانند فعالیت در شبکه‌ی اجتماعی لینکدین پس از تولید محتوا در اینستاگرام
- Prise : برآورد و مدیریت هزینه‌ها و قیمت‌های ماهیانه
- Place : در مدل ساستک دسترسی باید بصورت آنلاین باشد.
- People: سرمایه‌گذاری بر روی افزایش مخاطبان هدف
- Process: بررسی فرآیند‌های ممکن و انجام موثرترین آن‌ها
- Physical evidence: استفاده از امکانات فیزیکی برای برقراری ارتباط با مخاطبان و حفظ این ارتباط تا حد ممکن
۵٫ اجرای مدل بازاریابی ساستک
در این مرحله باید تمام آنچه را در مراحل قبل گردآوری و برآورد کرده‌اید را اجرا کنید. بطور کلی انجام تمام ۴ مرحلهی پیش در مدل ساستک تنها برای داشتن بهترین عملکرد در مرحلهی ۵ام است. در مرحلهی اجرای مدل بازاریابی ساستک موارد زیر انجام می‌شود:
- انتخاب آژانس دیجیتال مارکتینگ
- مشخص کردن مسئولیت‌ها
- مشخص کردن ساختارها و جزییات اجرایی
- تخصیص و مدیریت منابع داخلی
- فرآیندها
- ابزارها و سیستم‌های مورد نیاز
۶٫ کنترل در بازاریابی ساستک
آخرین مرحلهی مدل بازاریابی ساستک، کنترل است. در این مرحله باید بتوان برنامه‌ریزی کاملی را برای نظارت و اندازهگیری عمکلرد اجرایی پلن خود بر اساس اهداف تعیین شده داشت. به زبان ساده‌تر در مرحلهی کنترل عملکرد و فعالیت‌های اجرایی شما مورد بررسی قرار می‌گیرد که مشخص شود در رسیدن به اهداف چقدر موفق بوده‌اید. در این مرحله می‌توان موارد زیر را برای بررسی، تجزیه و تحلیل انجام داد:
- بررسی آنالیز‌های سایت
- دسترسی به آمار بهینه‌سازی نرخ تبدیل
- آنالیز اینسایت اینستاگرام و شبکه‌های اجتماعی دیگر
- تعیین شاخص کلیدی عملکرد در گوگل آنالیتیکس
بازاریابی چریکی را بشناسید.
نکات تکمیلی مدل بازاریابی ساستک
انجام مراحل ۶ گانه‌ی مدل بازاریابی ساستک نیاز به مشاوره و راهنمایی از افراد حاذق و ماهر در امر پلن مارکتینگ و دیجیتال مارکتینگ است. بدون کمک این افراد نمی‌توان پلن موفقی را پیاده سازی کرد. از جمله نکاتی که باید در مدل ساستک در نظر داشته باشید، موارد زیر است:
- از ساستک برای آنالیز کل فرآیند بازاریابی استفاده کنید نه تنها بخشی از آن.
- قبل از شروع مراحل ساستک باید نگاه کاملی به قابلیت‌ها و توانمندی‌های شرکت و برند خود داشته باشید.
- در تنظیم اهداف در مدل ساستک حتما باید اهدافی انتخاب شوند که با مدل SMATR همخوانی داشته باشند.
- باید میان مراحل مدل ساستک تعادل ایجاد کنید. مدل ساستک شما به گونه‌ای نباشد که بیشترین زمان را برای مرحله تجزیه و تحلیل وضعیت بگذارنید. باید متناسب با هدفگذاری خود میان مراحل مختلف ساستک زمان و منابع متعادلی را تقسیم کنید.
- از جمله مهم‌ترین مراحل مدل ساستک، مرحله کنترل است. باید در مرحلهی کنترل تمامی نواقص خود را یافته و به دنبال برطرف کردن آن‌ها باشید.
اگر به دنبال طراحی و پیاده‌سازی مدل ساستک برای کسب و کار، برند، شرکت و یا سازمان خود هستید، می‌توانید با دیجیتال مارکتینگ بینهایت تماس بگیرید تا از خدمات دیجیتال مارکتینگ بینهایت بهره‌مند شوید.
مقالات پیشنهادی بینهایت:
آژانس مارکتینگ بی نهایت
ارائه خدمات فول سرویس دیجیتال مارکتینگ در شیراز